Ντάνιελ Πόπερ

Λίγο έξω από το Σικάγο, στα 1.700 στρέμματα του The Morton Arboretum ο Ντάνιελ Πόπερ έστησε τα γλυπτά του, πέντε τεράστιες γυναικείες φιγούρες, με υλικά όπως το ξύλο και το ατσάλι, το σκυρόδεμα και υφαντά για να δείξει την ανθεκτικότητα και την ποικιλομορφία της φύσης στα 220.000 δείγματα που αναπτύσσονται στο έδαφος. Το Human + Nature είναι η μεγαλύτερη έκθεση του Πόπερ μέχρι σήμερα.

Οι γυναικείες φιγούρες ποικίλλουν σε στάση, υλικό και συνολική αισθητική. Το καθένα από τα γλυπτά του έχει ύψος 26 πόδια και ζυγίζει πολλούς τόνους. Το θέμα του είναι ίδιο: μια κεντρική προτομή που αλλάζει σχήμα και σύνθεση.

 

Ο Πόπερ είναι ένας καλλιτέχνης που συνδέει τις εγκαταστάσεις του με τη φύση και τα υλικά της, γνωστός παγκοσμίως για τις επιστημονικές μεθόδους που χρησιμοποιεί για να επεξεργαστεί την πρώτη ύλη του. Οι θεαματικές δημόσιες εγκαταστάσεις τέχνης που παρουσιάζει είναι διαδραστικές μέσα σε δημόσιους χώρους, ενώ η φύση της πατρίδας του, της Νότιας Αφρικής, αποτυπώνεται στα χαρακτηριστικά των προσώπων του έργου του.  

 

Τα έργα του έχουν παρουσιαστεί σε κορυφαία φεστιβάλ όπως το Electric Forest στις ΗΠΑ, το Boom στην Πορτογαλία, το Rainbow Serpent στην Αυστραλία, καθώς και το Afrikaburn στο Tankwa Karoo στη Νότια Αφρική.

 

Human + Nature: Πέντε τεράστιες γυναικείες φιγούρες τιμούν τη φύση και τα υλικά της

Με την ονομασία Κούλουμα χαρακτηρίζεται ο υπαίθριος πανηγυρισμός της Καθαράς Δευτέρας. Αποτελεί θρησκευτική γιορτή κατά την οποία γιορτάζεται η, αμέσως μετά την Αποκριά, έναρξη της Σαρακοστής.

Σπύρος Βασιλείου

Όσοι γιορτάζουν τα Κούλουμα τρώνε άζυμο άρτο (λαγάνα), ενώ καταναλώνουν κυρίως νηστίσιμα φαγητά, τα λεγόμενα σαρακοστιανά όπως π.χ. ταραμά, ταραμοσαλάτα, θαλασσινά, ελιές, κρεμμύδια, διάφορα λαχανικά, χαλβά κ.ά.

Δημήτρης Μυταράς

Στην ελληνική χριστιανική παράδοση το πέταγµα του χαρταετού γίνεται την Καθαρά Δευτέρα, που είναι η πρώτη µέρα της Σαρακοστής.

Αλέκος Φασιανός

Με τη νηστεία, που ξεκινάει αυτή την µέρα, καθαρίζεται το σώµα και η ψυχή και το πέταγµα του χαρταετού συµβολίζει αυτήν την ανάγκη του ανθρώπου, για πνευµατική και ψυχική εξύψωση στα ουράνια και την επιθυµία του να πλησιάσει νοητά το Θεό.

Σπύρος Βασιλείου

Για το πέταγμα του χαρταετού, πρέπει με προσοχή να επιλέγουμε  ανοιχτούς  χώρους,  χωρίς   ηλεκτροφόρα καλώδια. Ακόμη να είναι μακριά από γκρεμούς και ποτέ σε ταράτσες, εξ αιτίας των δυστυχημάτων από τις πτώσεις. 

Γιάννης Μαγγανάρης

Στην Ελλάδα οι χαρταετοί κατασκευάζονταν από παιδιά, με ή χωρίς τη βοήθεια των μεγάλων, με απλά υλικά όπως χαρτί, καλάμι ή λεπτό πηχάκι, σπάγγο και εφημερίδες και με περισσεύματα από τις αποκριάτικες κορδέλες.

Νίκος Χατζηκυριάκος - Γκίκας

Πάντως, είτε ως παιχνίδι ή συνήθεια του χθες, του σήμερα αλλά και του αύριο, το πέταγμα του χαρταετού καταφέρνει να ξεσηκώνει όλο τον κόσμο, μικρούς και μεγάλους και να τους παρασύρει σ’ ένα διαφορετικό παιχνίδι, επίπονο και επίμονο, αγωνιώδες και πολύχρωμο, με επιτυχίες ή απογοητεύσεις, αλλά πάντοτε ένα πανηγύρι συγκινήσεων, συναγωνισμού και χαράς.

Αλέκος Φασιανός

Καρναβάλι - Απόκριες

Η λέξη «Καρναβάλι» θεωρείται ότι προέρχεται από τις λατινικές λέξεις “carne”= κρέας και “vale”= απέχω (ή κατ’ άλλους από τη λέξη “levare”= αίρω, σηκώνω). Η αντίστοιχη ελληνική λέξη είναι «Αποκριά» (απο+κρεω) που κι αυτή σημαίνει «αποχή από το κρέας» και δηλώνει τη χρονική περίοδο προετοιμασίας για τη νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής, όπως ορίζει η παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αυτή η χρονική περίοδος, που ονομάζεται επίσης «περίοδος του Τριωδίου», έχει διάρκεια τρεις εβδομάδες και λήγει με την «Κυριακή της Αποκριάς» (από την επόμενη ημέρα, που είναι η «Καθαρά Δευτέρα», ξεκινάει η Μεγάλη Σαρακοστή).

Η συνηθέστερη όμως έννοια που έχει σήμερα η λέξη «Αποκριά» ή «Καρναβάλι» είναι εκείνη η μεγάλη εορταστική λαϊκή εκδήλωση μεταμφιεσμένων ανθρώπων που διασκεδάζουν στους δρόμους τραγουδώντας, χορεύοντας, πίνοντας, ξενυχτώντας, πειράζοντας άλλους ανθρώπους, λέγοντας αστεία και βωμολοχίες και γενικότερα κάνοντας πράγματα που σε άλλες περιπτώσεις δεν θα έκαναν.

Η προέλευση όλων αυτών των εκδηλώσεων και των εθίμων αυτής της περιόδου είναι ειδωλολατρική και εντοπίζεται στην αρχαία Ελλάδα και την αρχαία Ρώμη.

Η μάσκα

 Ο άνθρωπος φορώντας τη μάσκα και τη στολή αισθάνεται ότι παραμερίζει τη δική του προσωπικότητα, την εικόνα του απέναντι στους άλλους ανθρώπους και το ρόλο του στην κοινωνία, και νιώθει ότι έχει την ευκαιρία να αφήσει ελεύθερα κάποια άλλα ένστικτά του και συμπεριφορές που δίσταζε υπό κανονικές συνθήκες να εκδηλώσει. Ακόμη όμως κι αν δεν είχε τέτοιες τάσεις, ενθαρρύνεται να τις καλλιεργήσει μιμούμενος τους άλλους.

"Ανοίγει το Τριώδιο"

Το Τριώδιο έχει λάβει την ονομασία του από το ομώνυμο εκκλησιαστικό βιβλίο, το Τριώδιο, το οποίο περιλαμβάνει τους ύμνους που ψάλλονται στις εκκλησίες κατά τη συγκεκριμένη περίοδο.

Η λέξη Αποκριά γενικά δηλώνει ολόκληρο το χρονικό διάστημα των τριών εβδομάδων του Τριωδίου, πριν αρχίσει η περίοδος νηστείας που οδηγεί στη Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα. Γενικά όταν λέμε «ανοίγει το τριώδιο», εννοούμε ότι αρχίζουν οι Αποκριές.

Πατρινό καρναβάλι

Το Πατρινό καρναβάλι αποτελεί τόσο τη μεγαλύτερη όσο και την παλιότερη αποκριάτικη εκδήλωση στην Ελλάδα και μία από τις μεγαλύτερες στο κόσμο όσον αφορά τη συμμετοχή των καρναβαλιστών και την ιστορία του. Μετρά 190 χρόνια ιστορίας. Το καρναβάλι της Πάτρας δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά ένα σύνολο εκδηλώσεων που περιλαμβάνουν χορούς, παρελάσεις, κυνήγι κρυμμένου θησαυρού, καρναβάλι των μικρών κ.ά. Οι εκδηλώσεις αρχίζουν στις 17 Ιανουαρίου και διαρκούν μέχρι την Καθαρά Δευτέρα. Κορυφώνεται το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς με την νυχτερινή ποδαράτη παρέλαση των πληρωμάτων του Σαββάτου, τη φαντασμαγορική μεγάλη παρέλαση αρμάτων και πληρωμάτων της Κυριακής και τέλος το τελετουργικό κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου στο μώλο της Αγίου Νικολάου στο βόρειο λιμάνι της Πάτρας. Χαρακτηριστικές αρχές του είναι ο αυθορμητισμός, ο αυτοσχεδιασμός, η πηγαία έμπνευση και ο εθελοντισμός.

Τσικνοπέμπτη

Η Tσικνοπέμπτη είναι η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου, περίοδος που οι άνθρωποι προετοιμάζονται για την μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής. Η Τσικνοπέμπτη δίνει  την ευκαιρία στα νοικοκυριά να καταναλώσουν με εορταστικό και χαρούμενο τρόπο ότι κόκκινο κρέας τους έχει απομείνει πριν από τη νηστεία της Σαρακοστής.

Η λέξη “τσικνοπέμπτη” προέρχεται από την λέξη “τσίκνα” (η μυρωδιά του ψημένου κρέατος) και από την λέξη “Πέμπτη”. Γιορτάζεται άλλωστε την Πέμπτη, 11 ημέρες πριν την Καθαρά Δευτέρα. Είναι μια μέρα προετοιμασίας για την μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής πριν από το Πάσχα, μια προετοιμασία που έγκειται στην προσπάθεια να βιώσουμε τις επερχόμενες ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

 Η Τσικνοπέμπτη βρίσκεται στη 2η εβδομάδα της περιόδου που εκκλησιαστικά ονομάζεται Τριώδιο, η οποία αποτελείται από τρεις εβδομάδες πριν εισέλθουμε στην Μεγάλη Τεσσαρακοστή, δηλαδή την νηστεία πριν από το Πάσχα.

 

                                   Το παγωμένο πουλάκι

Έξω πέφτει χιόνι κι είναι παγωνιά
κι όλοι μαζευτήκαν στη ζεστή γωνιά.
Άσπρισαν οι δρόμοι, στρώθηκε η αυλή
κι ο βοριάς σφυρίζει, τώρα πιο πολύ.

Στο παράθυρό μας στέκει ένα πουλί
και χτυπά το τζάμι και παρακαλεί:
-Πάρτε με κοντά σας, για να ζεσταθώ.
Τρέμω το καημένο κι έξω θα χαθώ.

-Έλα ’δω, πουλάκι, για να ζεσταθείς,
όλοι σ’ αγαπούμε. Μη μας φοβηθείς.
Από το ψωμί μας ψίχουλα να φας
κι όταν βγει ο ήλιος λεύτερο πετάς.

Χάρης Σακελλαρίου

Τα καημένα τα πουλάκια

Κρύο βαρύ, χειμώνας όξω, τρέμουν οι φωτιές στα τζάκια,

τώρα ποιος τα συλλογιέται τα καημένα τα πουλάκια!

Τα πουλάκια είναι στα δένδρα, τα πουλάκια είναι στα δάση,

τα πουλάκια θα τα πάρει ο βοριάς που θα περάσει,

η βροχή και το χαλάζι κι ο βοριάς που θα περάσει,

και το χιόνι που το παίρνουν στις αυλές με το φαράσι.

Κι αν η νύχτα είναι μεγάλη, κι έρχεται γιομάτη τρόμους,

κι αν ο θάνατος απόψε, φέρνει γύρα μες τους δρόμους,

κι αν η παγωνιά θερίζει κι είναι δίχως ρουχαλάκια,

δε βαριέσαι, ποιος θυμάται τα καημένα τα πουλάκια.

Τα πουλάκια είναι στα δένδρα, τα πουλάκια είναι στα δάση,

τα πουλάκια θα τα πάρει ο βοριάς που θα περάσει.

Στα παιδάκια είναι τα χάδια, στα παιδάκια τα φιλάκια,

τώρα ποιος τα συλλογιέται τα καημένα τα πουλάκια!

Κι όταν γίνει, πάλι, βράδυ κι όλοι πάνε να πλαγιάσουν,

να χωθούν μες τα κρεβάτια, μη τυχόν και ξεπαγιάσουν,

τα πουλάκια τα καημένα, τα πουλάκια, τώρα, πέρα

θα χαθούν χωρίς ελπίδα να φανούν την άλλη μέρα…

Ναπολέων Λαπαθιώτης

Τι μας κάνεις χειμώνα;

Έβρεξες και χιόνισες, άσπλαχνε χειμώνα.
Πάγωσες την όμορφη τρυφερή ανεμώνα.
Όλους μας φυλάκισες μέσα στη φωλιά μας.
Φύσηξες και ρήμαξες την αμυγδαλιά μας.

Φτάνουν πια οι κακοκαιρίες φτάνουν πια τα χιόνια.
Άσε να ’ρθει η άνοιξη με τα χελιδόνια.

Γιώργης Κρόκος

Το χιόνι 

Τι καλά που ’ναι στο σπίτι μας τώρα που έξω πέφτει χιόνι!

Το μπερντέ παραμερίζοντας τ’ άσπρο βλέπω εκεί σεντόνι
να σκεπάζει όλα τα πράγματα, δρόμους, σπίτια, δένδρα, φύλλα.
Πόσο βλέπω μ’ ευχαρίστηση μαζεμένη τόση ασπρίλα.

Όμως, κοίτα, τουρτουρίζοντας το κορίτσι εκείνο τρέχει.
Τώρα στάθηκε στην πόρτα μας, ψωμί λέει πως δεν έχει,
πως κρυώνει, πως επάγωσε…

Έλα μέσα κοριτσάκι,
το τραπέζι μας εστρώθηκε κι αναμμένο είναι το τζάκι!

Κώστας Καρυωτάκης

Ο χειμώνας

Ο χειμώνας ήλθε πάλι κι όλοι γύρω στο μαγκάλι έχουν μαζευτεί.
Ρίχτε κάστανα στη θράκα, παραμύθια η γιαγιάκα θα ’ρθει, να μας ’πει.

Έξω πέφτει το χαλάζι και τη θύρα μας τραντάζει τώρα ο Βοριάς.
Μεσ’ την κρύα ανατριχίλα σκορπισθήκανε τα φύλλα της κληματαριάς.

Μεσ’ την άγρια τούτη μπόρα τρομαγμένα όλα τώρα πάνε τα πουλιά.
Λίγη ζέστη για να βρούνε τσίου – τσίου, θα κρυφθούνε, μέσα στη φωλιά.

Λάκης Παπαδήμας

Γύρω γύρω όλοι 

Γύρω γύρω όλοι!
Χιόνια στο περβόλι.
Άσπρα γίναν τα κλαριά,
άσπρα στρώθηκαν χαλιά,
κι ο Χιονάνθρωπος απέξω με καλεί να παίξω.

Γύρω γύρω όλοι!
Άνθη στο περβόλι.
Άνθισεν η κερασιά,
ρόδισε η ροδακινιά,
παντού χλόη και γρασίδι,
ώρα για παιχνίδι.

Γύρω γύρω όλοι!
Ζέστη στο περβόλι.
Σύκα γέμισε η συκιά,
κόκκινη η κληματαριά,
κι ένα τόσο δα πουλί
«έλα έξω» με καλεί.

Γύρω γύρω όλοι!
Μαραμένο το περβόλι.
Φύλλα σκέπασαν τη γη,
η βροχή πια δεν αργεί
του σχολειού η καλή ποδιά
αγκαλιάζει τα παιδιά.

Γύρω γύρω όλοι!
Η ζωή περβόλι.
Άνθη, χιόνια και βροχή
κάθε χρόνο απ’ την αρχή.
Και το ξέρουμε όλοι:
Μια δουλειά, μια σκόλη.

Ρένα Καρθαίου

Πουλάκι του χειμώνα

Μες στο κρύο, έξω απ’ το σπίτι,
ξένο πέταξε σπουργίτι.
Φύλλο, σπόρος πουθενά,
πώς κρυώνει και πεινά!

Το παράθυρο θ’ ανοίξω
δυο σπυράκια να του ρίξω.
–Έλα μέσα δω, πουλί,
ζεστασιά θα βρεις πολλή.

Δεν ακούει, μόνο τσιμπάει
δυο σπυράκια και πετάει.
–Ταξιδιάρικο πουλί,
πέταξε, ώρα σου καλή.

Μιχαήλ Δ. Στασινόπουλος

Ο Χιονάνθρωπος

Όλα σκεπάστηκαν μ’ άσπρο χαλί,

γλέντι τρικούβερτο μες την αυλή.

-Χιονάνθρωπο πάμε να φτιάσουμε,

ελάτε, παιδιά, να γελάσουμε!

Να τ’ ανθρωπάκι! Καπέλο φαρδύ,

πούρο στο στόμα, στο χέρι ραβδί,

είν’ όλο πόζα και μεγαλείο!

(Ήλιε, μην κάνεις κανέν’ αστείο…)

Δέστε! Θαρρώ μας γελά πονηρά.

Μας βγήκε ο ήλιος…Τι συμφορά!

Και τ’ ανθρωπάκι πια δε γελάει.

Δάκρυσε λίγο, έλιωσε πάει…

Ντίνα Χατζηνικολάου

Χιονοπόλεμος

Χιόνισε και κάναμε μια άσπρη στοίβα τόση.
Τέτοιο χιόνι πούπουλο, Θεέ μου, να μη λιώσει.

Ε, με το χιονάνθρωπο τραβηχτείτε πέρα
άναψεν ο πόλεμος πάρτε πρώτη σφαίρα.

Αν βαστάν τα κότσια σας, πιάστε μετερίζι.
Όπου πέσει η μπάλα μας, μύτες κοκκινίζει.

Πως; Γελάτε; Πάρτε τη πάνω στο στομάχι.
Φραπ, και σκιάζει η δεύτερη στου αρχηγού τη ράχη.

Φραπ, κι απ’ τα κεφάλια τους πέφτουν κάτω οι κούκοι.
Φραπ! Και του χιονάνθρωπου σπάζει το τσιμπούκι.

Στέλιος Σπεράντσας

Μας έφτασε ο βαρύς χειμώνας

Μας έφτασε ο βαρύς χειμώνας
χωρίς τραγούδια και πουλιά,
στα σύννεφα τρυπώνει ο ήλιος
και το φεγγάρι στην ομίχλη,
τα φύλλα τα χλωμά ένα ένα ρίχνει
στη γη η κληματαριά.

Μουχρώσαν τα βουνά και οι κάμποι,
τα στενορύμια και οι αυλές,
αμίλητα στοιχειά τα δέντρα
στέκουνε ολόρθα στη βροχή
στέκουνε ολόρθα στους ανέμους,
στοιχειώσανε τα μονοπάτια
κι ερήμαξαν οι ακρογιαλιές.

Φεύγουνε οι μέρες του χειμώνα,
σαν ταξιδιάρικα πουλιά,
θα βγει απ’ τα σύννεφα κι ο ήλιος
κι απ’ την ομίχλη το φεγγάρι,
πράσινα φύλλα θα βλαστήσουν
και πάλι στις κληματαριές,
τα μονοπάτια θα ξυπνήσουν,
θα ζωντανέψουν τ’ ακρογιάλια,
θα λουλουδίσουν τα μπαλκόνια,
θα λουλουδίσουν τα κλαδιά,
και θά ’ρθουνε τα χελιδόνια.

Διαλεχτή Ζευγώλη-Γλέζου

Ο χειμώνας 

Δε μ’ ακούς; Έρχομαι μέσα από τους έρημους ασφαλτόδρομους. Έλα, έλα, κοριτσάκι μυρίζω φασουλάδα, πορτοκάλι και τραγανιστό τσουρέκι.

Έλα, έλα, αγοράκι φόρεσε το σκούφο σου βάλε τα μάλλινα γάντια σου άνοιξε το στόμα σου, να ξεδιψάσεις με το χιόνι γέμισε τις τσέπες σου σταφίδες, καρύδια και ξεραμένα σύκα τάισε με ψίχουλα τα πεινασμένα σπουργίτια.

Έρχομαι μέσα από τις παγωμένες λίμνες και τα ποτάμια τα γυμνά κλαδιά και το μολυβένιο ουρανό άσ’ το μόνο του στη γωνιά του το πατίνι κάνε το φίλο σου να δακρύσει με μια φέτα μανταρίνι.

Τι κάνει η γιαγιά σου; Πλέκει ακόμη πλάι στο περβάζι; Για κοίτα πώς μελάνιασε η μύτη σου….την πάγωσε τ’ αγιάζι…

Έλα, έλα, αγοράκι έλα, έλα κοριτσάκι. Δε μ’ ακούς; Είμαι ο Χειμώνας.

Μάρω Λοϊζου