Μιχάλης Γκανάς (1944 - 2024)

Ποιητής - Στιχουργός

Ποιήματα 1978-2012 (Ι) – Μιχάλης Γκανάς

από το ποίημα ΧΑΜΕΝΕΣ ΟΙΚΕΙΟΤΗΤΕΣ

. . .

Ψηλά ψηλά τα χελιδόνια χαύοντας μύγες, πετσοκόβοντας τον αέρα πέρα δώθε, αλλά το γαλάζιο ανέπαφο, να σαλπίζει ουρανό ως το σούρουπο.

Περαστικά μας τώρα. Στα σπάρτα οι μνήμες, στις πολυκατοικίες τα υφαντά τους. Χερσαία όνειρα, αποτυπώματα Πελασγών – Κρητών – Τούρκων – Φράγκων – Σλάβων – Άγγλων – Αμερικανών, τί μπατανίες, Θε μου, τί μπάντες για λογής κρεβάτια, σκοντάφτει εκεί το νυσταγμένο μάτι κι ύστερα σαν ανθαρκωρύχος χάνεται στις στοές του ύπνου.
. . .

από το ποίημα ΚΑΛΟ ΦΕΓΓΑΡΙ

. . .

Ξαφνιάζεσαι μια μέρα,
κοιτάζεις μες τα μάτια μιας γυναίκας,
όποιας γυναίκας,
λες σιγανά παλιούς σκοπούς,
«θα φύγω το χειμώνα γέρνοντας λίγο αριστερά
από το βάρος της αγάπης σου»,
θυμάσαι πόσο σου ‘λειψε η δίδυμη καρδιά της,
χαράζεις στίχους, λές σιγανά παλιούς σκοπούς,
«Λιγνό μου κυπαρίσσι, σ’ ονειρευόμουνα
τρεις νύχτες»,
κάποτε να τα σιχαθείς ετούτα,
να μην βουλιάξεις τη ζωή σου
μέσα σε τόσες λεπτομέρειες.

. . .

ΟΙ ΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΝΥΧΤΕΣ ΜΟΥ

Οι μέρες κι οι νύχτες μου
κι όλος ο χρόνος που πέρασε.

Αφημένος εδώ
ένα τίποτε ή ένα σημάδι
κάτω από το γλόμπο του ήλιου.
Καίει το σκοτάδι αθόρυβα
καταναλώνει τα δέντρα και τη φυλή μου.

Όλα τούτα
προστίθενται κάπου ή αφαιρούνται;

ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΗΜΕΡΑ / V

Πέτρα που φέγγει μέσα μου τις νύχτες. Εδώ ξαπόστασαν γυναίκες φορτωμένες, εδώ ραμφίσαν τα πουλιά σιωπές όταν συννέφιαζε, δεν έβρεχε κι όλοι κρατούσαν την ανάσα τους. Χαμήλωνε το σύννεφο, ώσπου ακουμπούσε τις σκεπές, έγλειφε ως τα θέμελα τους τοίχους, λαλούσαν οι σφαγμένοι πετεινοί κι αρμένιζε το κάθε σπίτι μοναχό του, ενώ ακινητούσε το χωριό.
Ξενιτεμένοι κουνούσαν τότε τα μαντίλια τους. Από πολύ μακριά. Μπορεί κι από τον άλλο κόσμο.

από το ποίημα ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ

. . .

Επειδή λες όχι και ναι κι ύστερα όχι
και δεν παραιτείσαι, ντρέπομαι
για τα ίσως, τα μπορεί τα δικά μου,
μα δεν αλλάζω, όπως δεν αλλάζεις κι εσύ,
αν αλλάζαμε θα ‘μαστε πάλι
δυο άγνωστοι και θ’ αρχίζαμε
απ’ το άλφα.

Τώρα ξέρουμε που πονάς
που σωπαίνω πότε γίνεται παύση,
διακοπή αίματος και κρυώνουν
τα σώματα, ώσπου μυστικό δυναμό
να φορτίσει πάλι τα μέλη
με δύναμη κι έλξη και δέρμα ζεστό.

Επειδή είναι δύσκολο ν’ αγαπάς
και δυσκολότερο ν’ αγαπάς τον ίδιο άνθρωπο
για καιρό, κάνοντας σχέδια και παιδιά
και καβγάδες, εκδρομές, έρωτα, χρέη
κι αρρώστιες, Χριστούγεννα, Κυριακές
και Δευτέρες, νόστιμα φαγητά και καμένα,
θέλοντας ο καθένας
να ‘ναι ο άλλος γεφύρι και δέντρο
και πηγή, κατά τις περιστάσεις
ή και όλα μαζί στην ανάγκη,
δε θα πει πως εγώ δεν μπορώ
να γίνω κάτι απ’ αυτά ή και όλα μαζί,
κι αν είναι να περάσω
μια ζωή στη σκλαβιά -έτσι κι αλλιώς-
ας είμαι, λέω, σκλάβος της αγάπης.

Μ’ ΑΓΑΠΑΣ ΔΕΝ Μ’ ΑΓΑΠΑΣ

Που θες να βρω
μέσα στον κάμπο
ποιά μαργαρίτα διάλεξε
για να ντυθεί το μυστικό σου.

ΑΠΟ ΧΑΔΙ ΣΕ ΧΑΔΙ

Από χάδι σε χάδι
έγινε βότσαλο.
Καμιά παλάμη δεν τη θυμάται.

ΕΤΣΙ ΗΤΑΝ Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΑΝΤΟΤΕ

Έτσι ήταν η Ελλάδα πάντοτε
ένας δίσκος με αντίδωρα.

Κανένας δεν τη χόρτασε.

ΠΕΡΙ ΠΟΙΗΣΕΩΣ

Κι εσύ που ξέρεις από ποίηση
κι εγώ που δεν διαβάζω
κινδυνεύουμε.
Εσύ να χάσεις τα ποιήματα
κι εγώ τις αφορμές τους.

από το ποίημα Ο ΥΠΝΟΣ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΤΗ

. . .
Τι να σου κάνω χωρίς άσσο στο μανίκι
μέτριος παίχτης
που δεν μαθαίνει κιόλας απ’ τα λάθη του
όλο θυμάται όσα θα ‘πρεπε να ζει
κι όλο ξεχνάει να ζήσει

. . .

Ο άντρας μου στην Αμερική με το ‘να παιδί, μήνα το ‘θελε κι αυτός, η ανάγκη, το μεγάλο στην Αθήνα χαμένο, τάχα μου σπούδαζε δικηγόρος, κι εγώ κούκος, να φυλάω τα έρημα στο χωριό, να γεροκομάω και να θάβω.

. . .

Ε, και που ήταν αλήθεια, τι μ’ αυτό; Γι’ αυτό μαθαίνετε γράμματα, παιδάκι μου, να μας βγάλετε στο μεϊντάνι, να μας κάνετε βούκινο στον κόσμο; Κάτσε να ζήσετε, να μαρτυρήσετε και κατόπι γράφετε. Όχι, με ξένα κόλλυβα.

. . .

Η διάρκεια είναι πάθος.
Ένα πάθος που δεν βλέπεις στο σινεμά
γιατί οι ταινίες διαρκούν το πολύ δυό ώρες
κι όταν πέφτει το τέλος
η ζωή συνεχίζεται.
Ειρήσθω εν παρόδω όχι όπως θέλουμε
αλλά όπως μπορούμε.

. . .

Εγώ τον πόνο τον βαστώ την πίκρα την αντέχω
κλαίω γιατί σε ξέχασα και όχι που δεν σ’ έχω.

Μιχάλης Γκανάς
Ποιήματα 1978-2012
εκδόσεις Μελάνι

👉 Ποιήματα 1978-2012 (Ι) – Μιχάλης Γκανάς

👉 Μιχάλης Γκανάς - Ποιήματα

👉 Μιχάλης Γκανάς - Βιβλία

👉 Μιχάλης Γκανάς – 10 τραγούδια που αγαπήσαμε μέσα από τους στίχους του

👉 Μιχάλης Γκανάς: Τραγούδια σαν ποιήματα 

👉 Μιχάλης Γκανάς (1944-2024):
Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

👉 Πέθανε ο ποιητής Μιχάλης Γκανάς
 (1944-2024) – Το ποιητικό του έργο, τα τραγούδια του, η ιστορία του

΄

Κ. Π. Καβάφης

Ο «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ» ΠΟΙΗΤΗΣ

Γεννημένος στις 29 Απριλίου 1863 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου πέθανε την ίδια ημέρα το 1933, ο Κωνσταντίνος Καβάφης είναι ο κορυφαίος ποιητής της περιφέρειας, που γράφει ελληνική ποίηση μακριά από τον ελλαδικό χώρο. Το σώμα των ποιημάτων του περιλαμβάνει τα 154 του καβαφικού κανόνα -τα λεγόμενα «Αναγνωρισμένα»-, τα 37 «Αποκηρυγμένα», τα περισσότερα νεανικά, σε ρομαντική καθαρεύουσα, τα 75 «Κρυμμένα» που βρέθηκαν τελειωμένα στα χαρτιά του, καθώς και τα 30 «Ατελή». Στα ποιήματά του συχνά πρωταγωνιστούν γνωστά ιστορικά πρόσωπα ή γεννήματα της φαντασίας του ποιητή με συχνές αναφορές σε γνωστές ή λιγότερο γνωστές πτυχές των ομηρικών, ελληνιστικών και βυζαντινών χρόνων. Σήμερα η ποίησή του αποτελεί έναν διακριτό πόλο στην ελληνική λογοτεχνία, ενώ καταλαμβάνει εξέχουσα θέση στην παγκόσμια γραμματεία.

Ο ΚΑΒΑΦΗΣ ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ

Ο Καβάφης γεννιέται στην Αίγυπτο του Ισμαήλ Πασά, από το 1872 – 1877 μεγαλώνει στην Αγγλία, ενώ το 1882 και για περισσότερο από 2 χρόνια μένει στην Κωνσταντινούπολη, όπου καταλήγουν όλα τα νήματα του εμπορίου της εποχής. Στην Αίγυπτο επιστρέφει όταν η χώρα έχει ήδη τεθεί υπό αγγλική κατοχή ύστερα από τον αγγλογαλλικό οικονομικό ανταγωνισμό. Οι δημόσιες υπηρεσίες, ο στρατός και ο στόλος οργανώνονται κατά τα αντίστοιχα πρότυπα. Η ζωή και το έργο του ανήκουν σε μια εποχή «μεταιχμιακή» και μεταβατική, όπως εκείνες στις οποίες ο ίδιος επέστρεφε για να αντλήσει θέματα. Σύμφωνα με μία οπτική: σε μία εποχή της «παρακμής». Η κοσμοπολίτικη διάσταση της ποίησής του, εξάλλου, εντάσσεται στην εποχή ανάδυσης του ευρωπαϊκού μοντερνισμού, κατά την οποία εμφανίζονται ο Τζόζεφ Κόνραντ, ο Τόμας Μαν και ο Έντουαρντ Φόρστερ, ο οποίος θα γίνει προσωπικός φίλος του Κ. Π. Καβάφη και θα προσπαθήσει να προωθήσει την καβαφική ποίηση στον αγγλόφωνο λογοτεχνικό κόσμο.

Κ. Π. Καβάφης

Ιθάκη

   Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,

   να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,

   γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.

   Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

   τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,

   τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,

   αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή

   συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου

   αγγίζει.

   Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

   τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,

   αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,

   αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

   Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.

   Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι

   που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά

   θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους·

   να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,

   και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,

   σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ’

   έβενους,

   και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,

   όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά·

   σε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να πας,

   να μάθεις και να μάθεις απ’ τους

   σπουδασμένους.

   Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.

   Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.

   Aλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.

   Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·

   και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,

   πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,

   μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η

   Ιθάκη.

   Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι.

   Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.

   Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.

   Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε

   γέλασε.

   Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,

   ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν.

Κ. Π. Καβάφης

Επιμέλεια Γ. Π. Σαββίδη. Τα Ποιήματα,

Τ. Α’ 1897 - 1918, Ίκαρος 1963

Ίδρυμα Ωνάση - Αρχείο Καβάφη

Ithaka

BY C. P. CAVAFY

TRANSLATED BY EDMUND KEELEY

As you set out for Ithaka

hope your road is a long one,

full of adventure, full of discovery.

Laistrygonians, Cyclops,

angry Poseidon—don’t be afraid of them:

you’ll never find things like that on your way

as long as you keep your thoughts raised high,

as long as a rare excitement

stirs your spirit and your body.

Laistrygonians, Cyclops,

wild Poseidon—you won’t encounter them

unless you bring them along inside your soul,

unless your soul sets them up in front of you.

Hope your road is a long one.

May there be many summer mornings when,

with what pleasure, what joy,

you enter harbors you’re seeing for the first time;

may you stop at Phoenician trading stations

to buy fine things,

mother of pearl and coral, amber and ebony,

sensual perfume of every kind—

as many sensual perfumes as you can;

and may you visit many Egyptian cities

to learn and go on learning from their scholars.

Keep Ithaka always in your mind.

Arriving there is what you’re destined for.

But don’t hurry the journey at all.

Better if it lasts for years,

so you’re old by the time you reach the island,

wealthy with all you’ve gained on the way,

not expecting Ithaka to make you rich.

Ithaka gave you the marvelous journey.

Without her you wouldn't have set out.

She has nothing left to give you now.

And if you find her poor, Ithaka won’t have fooled you.

Wise as you will have become, so full of
experience,

you’ll have understood by then what these Ithakas mean.

C. P. Cavafy, "The City" from C.P. Cavafy: Collected Poems. Translated by Edmund Keeley and Philip Sherrard.

             Poetry foundation - Ithaka 

C. P. Cavafy

Η Έλλη Λαμπέτη απαγγέλει Καβάφη

Δε μ’ ακούς;

Δε μ’ ακούς;
Έρχομαι μαζί με τα κιτρινισμένα φύλλα.
Έλα, έλα κοριτσάκι,
Μυρίζω νοτισμένο χώμα και γομολάστιχα.
Έλα, έλα αγοράκι,
Κάτσε σ’ ένα ιπτάμενο φύλλο να φύγουμε μαζί,
Φτιάξε χάρτινες βαρκούλες να τις πάρει η βροχή.
Σ’ αρέσει η καινούρια σου τσάντα;
Για κοίτα πόσο ψήλωσε η Βάνα!
Έρχομαι μαζί με τα πρωτοβρόχια.
Τρέξε, τρέξε να ψήσουμε κάστανα.
Γέμισαν πάλι τ’ ανθοπωλεία πολύχρωμα χρυσάνθεμα.
Πώς οργώνουν τα χωράφια τα τρακτέρ!
Πάτα, πάτα το μούστο καλά, βάλε και μπόλικο σουσάμι στη μουσταλευριά.
Έρχομαι μαζί με τη βαριά μυρουδιά των σταφυλιών του τρύγου.
Έλα, έλα αγοράκι, έλα, έλα κοριτσάκι. Δε μ’ ακούς;
Είμαι το φθινόπωρο.

Μάρω Λοΐζου

Φθινόπωρο

Έρχεται φθινόπωρο!
Φώναξε τ’ αγέρι.
Χελιδόνια, φύγετε
στου νοτιά τα μέρη.

Έρχεται φθινόπωρο!
Λέει το συννεφάκι.
Πρωτοβρόχια φτάνουνε,
ξέψυχο δεντράκι.

Έρχεται φθινόπωρο!
Είπε το σχολείο.
Τα λουλούδια κλείστηκαν
μέσα στο βιβλίο.

Βασίλης Χαρωνίτης

Του μικρού βοριά

Του μικρού Βοριά παράγγειλα
να ’ναι καλό παιδάκι
Μη μου χτυπάει πορτόφυλλα
και στο παραθυράκι

Γιατί στο σπίτι που αγρυπνώ
η αγάπη μου πεθαίνει
Και μες στα δάκρυα την κοιτώ
που μόλις ανασαίνει

Με πιάνει το παράπονο
γιατί στον κόσμο αυτόνα
τα καλοκαίρια τα ’χασα
κι έφτασα στο χειμώνα

Σαν το καράβι που άνοιξε
τ’ άρμενα κι αλαργεύει
θωρώ να χάνονται οι στεριές
κι ο κόσμος λιγοστεύει

Γεια σας περβόλια γεια σας ρεματιές
γεια σας φιλιά και γεια σας αγκαλιές
Γεια σας οι κάβοι κι οι ξανθοί γιαλοί
γεια σας οι όρκοι οι παντοτινοί.

Οδυσσέας Ελύτης, " Τα Ρω του Έρωτα "

10 λόγοι που λατρεύω το φθινόπωρο!